Σαν ΠΟΝΟ ορίζουμε τη δυσάρεστη αισθητηριακή και συναισθηματική εμπειρία που σχετίζεται με εγκατεστημένη ή επαπειλούμενη (δυνητική) ιστική βλάβη και εκφράζεται με όρους που υποδηλώνουν τον χαρακτήρα και την έκταση της βλάβης.
Ο πόνος είναι μία από τις κύριες ανησυχίες για την πλειονότητα των καρκινοπαθών (και κατά συνέπεια και για τους γιατρούς το ίδιο). Ο πόνος είναι ένα πολύ κυρίαρχο σύμπτωμα σε ασθενείς με καρκίνο.
Πολλοί από εσάς θα έχετε να αντιμετωπίσετε το αίσθημα του πόνου ακόμα και μετά το τέλος της θεραπείας. Ο πόνος θεωρείται χρόνιος όταν διαρκεί πάνω από 3 μήνες. Επαρκής ανακούφιση από τον πόνο μπορεί να επιτευχθεί σε ποσοστό 70-90% των ασθενών όταν ακολουθούνται οι οδηγίες αντιμετώπισης του πόνου. Όταν εμφανίζεται πόνος, θα πρέπει το σύμπτωμα αυτό να αντιμετωπίζεται όσο το δυνατόν γρηγορότερα, προκειμένου να αποφευχθεί η εξέλιξή του σε χρόνιο σύμπτωμα, όταν είναι δυνατόν (το οποίο μπορεί να είναι και πιο δύσκολο να αντιμετωπιστεί). Υπάρχουν πολλά φάρμακα για την υποχώρηση και την αντιμετώπιση του πόνου, η επιλογή των οποίων εξαρτάται από την αιτία, τον τύπο και το επίπεδο του πόνου που θα βιώνει σε κάθε περίπτωση ο ασθενής. Περιέγραψε στον γιατρό σου τα ακριβή συμπτώματα που έχεις και πως αυτά επηρεάζουν την ικανότητά σου να λειτουργείς στην καθημερινή σου ζωή. Οι λεπτομέρειες αυτές μπορεί να βοηθήσουν στην καλύτερη πληροφόρηση του γιατρού προκειμένου να λάβει τη σωστή θεραπευτική απόφαση για την αντιμετώπιση του πόνου σου. Γενικώς οι γιατροί θα ξεκινήσουν με ήπια και χαμηλών δόσεων αναλγητικά και θα προχωρήσουν σε κάτι δυνατότερο μόνο αν δεν ανακουφιστείς από τα συμπτώματά σου. Τα οπιοειδή (περιλαμβάνοντας και τις πραγματικές μορφίνες) είναι αποτελεσματικά αναλγητικά για μεσαίου βαθμού έως πολύ έντονους πόνους. Η χρήση οπιοειδών απαιτεί ειδική συνταγογράφηση καθώς δυνητικά μπορεί να γίνουν εθιστικά και καταχρηστικά φάρμακα. Όταν ωστόσο συνταγογραφούνται για ιατρικούς λόγους και η χορήγησή τους παρακολουθείται από γιατρούς, μπορεί αυτά τα φάρμακα να είναι πάρα πολύ αποτελεσματικά και η χρήση τους να διατηρηθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα ασφαλώς χωρίς πολλές παρενέργειες. Ο γιατρός σου θα σου εξηγήσει λεπτομερώς όλες τις πιθανές παρενέργειες και τους κινδύνους που σχετίζονται με τη χρησιμοποίηση των φαρμάκων αυτών (ο γιατρός σου θα πρέπει να λάβει την ευθύνη για την εκτίμηση των πιθανών κινδύνων και τη διαχείριση πιθανών παρενεργειών όταν αυτά τα φάρμακα συνταγογραφούνται για ιατρικούς σκοπούς). Ασθενείς που λαμβάνουν αντιορμονική θεραπεία για καρκίνο του μαστού (τα συγκεκριμένα φάρμακα ονομάζονται αναστολείς της αρωματάσης) μπορεί να εμφανίσουν πόνους στα οστά ή στους συνδέσμους και να ανησυχήσουν. Αν είσαι μία από αυτές τις ασθενείς που μπορεί να έχεις εμφανίσει μια τέτοια παρενέργεια τότε το καλύτερο είναι να συζητήσεις για την αντιμετώπισή της με τον γιατρό σου.
Περιφερική νευροπάθεια είναι η διαταραχή, η οποία προκαλείται όταν η λειτουργία των νεύρων που συνδέουν το κεντρικό νευρικό σύστημα με το υπόλοιπο σώμα είναι διαταραγμένη. Αυτή η διαταραχή μπορεί να προκαλείται από συγκεκριμένα φάρμακα και, αν και λιγότερο συχνά, σε κάποιες περιπτώσεις από την ακτινοθεραπεία ή τον ίδιο τον όγκο. Δυστυχώς κάποιοι συγκεκριμένοι χημειοθεραπευτικοί παράγοντες μπορούν να προκαλέσουν μακροχρόνια νευροπάθεια ακόμα και μετά το τέλος της θεραπείας. Χαρακτηριστικά θα παρατηρήσεις συμπτώματα τα οποία ξεκινούν από το τέλος των άκρων σου: Μπορεί να αναπτύξεις μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα, ένα αίσθημα σαν να φοράς ένα στενό γάντι ή κάλτσα, οξύ, διαπεραστικό πόνο, αδυνάτισμα του δέρματος, μυϊκή αδυναμία κ.τ.λ. ξεκινώντας αρχικά από τις παλάμες και τα πέλματα και προχωρώντας σταδιακά σε ολόκληρα τα χέρια ή τα πόδια αν η κατάσταση χειροτερέψει.
Αυτά τα συμπτώματα αν και συνήθως βελτιώνονται προοδευτικά μετά το τέλος της θεραπείας, μπορεί να είναι και μη αναστρέψιμα. Πλήρης αποκατάσταση μπορεί να διαρκέσει μήνες ή ακόμα και χρόνια. Τα συμπτώματα μπορεί να υφεθούν με τη χορήγηση συστηματικών αναλγητικών ή και τοπικών θεραπειών, ακόμα και αν είναι δύσκολο να θεραπευτούν πλήρως. Είναι σημαντικό να συζητάς για αυτά τα συμπτώματα με το γιατρό σου ακόμα και αν είναι ήπια
