Ορισμός
Ο καρκίνος που αναπτύσσεται στον ιστό που επενδύει τη μήτρα (το μικρό, κοίλο, σε σχήμα αχλαδιού όργανο, στη λεκάνη μίας γυναίκας, μέσα στο οποίο αναπτύσσεται το έμβρυο). Οι περισσότεροι καρκίνοι του ενδομητρίου είναι αδενοκαρκινώματα* (καρκίνοι που αναπτύσσονται στα κύτταρα που δημιουργούν και απελευθερώνουν βλέννα και άλλες ουσίες).
Πόσο συχνός είναι ο καρκίνος του ενδομητρίου?
Ο καρκίνος του ενδομητρίου είναι ο πλέον συχνός καρκίνος των οργάνων του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος. Στην Ευρώπη, 1 εως 2 κάθε 100 εκατό γυναίκες θα αναπτύξουν καρκίνο του ενδομητρίου σε κάποια στιγμή της ζωής τους. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, πάνω από 88.000 γυναίκες διαγιγνώσκονται με καρκίνου του ενδομητρίου κάθε χρόνο. Αυτός ο αριθμός αυξάνεται στην πλειονότητα των Ευρωπαϊκών χωρών. Είναι η έβδομη πλέον κοινή αιτία θανάτου από καρκίνο στις γυναίκες της Δυτικής Ευρώπης.
Ο καρκίνος του ενδομητρίου εμφανίζεται συνήθως σε γυναίκες που είναι άνω των 50 ετών και επομένως βρίσκονται στην εμμηνόπαυση. Εν τούτοις, άνω του 25% των περιπτώσεων μπορεί να εμφανιστεί και πριν από την εμμηνόπαυση. Κατά τη διάγνωση, περίπου το 75% των γυναικών έχουν καρκίνο που περιορίζεται στη μήτρα (στάδιο Ι). Για αυτές τις γυναίκες, η πρόγνωση* είναι καλή και το 5ετές ποσοστό επιβίωσης είναι 90%.
Tι προκαλεί τον καρκίνου του ενδομητρίου?
Δεν έχει αποσαφηνισθεί μέχρι σήμερα γιατί εμφανίζεται ο καρκίνος του ενδομητρίου. ‘Εχουν εντοπισθεί κάποιοι παράγοντες κινδύνου. Ένας παράγοντας κινδύνου αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου, αλλά δεν είναι αναγκαίος ή αρκετός για να προκαλέσει καρκίνο. Ο παράγοντας κινδύνου δεν αποτελεί αιτία αυτός καθ’εαυτός.
Κάποιες γυναίκες με αυτούς τους παράγοντες κινδύνου δεν θα αναπτύξουν ποτέ καρκίνο του ενδομητρίου και κάποιες γυναίκες, χωρίς κανένα από αυτούς του παράγοντες κινδύνου, θα αναπτύξουν καρκίνο του ενδομητρίου.
Η πλειονότητα των καρκίνων του ενδομητρίου χρειάζονται οιστρογόνα* για να αναπτυχθούν. Χωρίς τα οιστρογόνα σταματάνε να αναπτύσσονται ή αναπτύσσονται πιο αργά. Για τον λόγο αυτό, με μερικές εξαιρέσεις, οι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του ενδομητρίου συνδέονται με τα οιστρογόνα.
Οι κυριότεροι παράγοντες κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του ενδομητρίου είναι:
• Ηλικία: ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του ενδομητρίου μεγαλώνει όσο η γυναίκα μεγαλώνει σε ηλικία
• Γενετικά αίτια: οι γυναίκες με κληρονομικό μη-πολυποδισιακό σύνδρομο καρκίνου του παχέος εντέρου, γνωστού επίσης ως συνδρόμου HNPCC ή συνδρόμου Lynch, έχουν υψηλό ρίσκο να αναπτύξουν καρκίνο του ενδομητρίου σε κάποια στιγμή της ζωής τους. Πρόκειται για κληρονομούμενο σύνδρομο που οφείλεται στη μετάλλαξη ενός γονιδίου και ενοχοποιείται για το5% των καρκίνων του ενδομητρίου.
• Οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του ενδομητρίου: οι γυναίκες που έχουν συγγενή πρώτου βαθμού
(μητέρα, αδελφή ή κόρη) που έχει εμφανίσει καρκίνο του ενδομητρίου, διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν καρκίνο του ενδομητρίου.
Διάγνωση και θεραπεία
Σε αντίθεση με τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, δεν συνιστάται συστηματικός έλεγχος για τον καρκίνο του ενδομητρίου.
Ο έλεγχος για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας (με την λήψη τραχηλικού επιχρίσματος που λαμβάνεται κάθε 3 χρόνια) που γίνεται κατά τη διάρκεια γυναικολογικής εξέτασης, στοχεύει στην ανίχνευση καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και όχι καρκίνου του ενδομητρίου. Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας αφορά τον τράχηλο, το χαμηλότερο και στενότερο σημείο της μήτρας, που οδηγεί στον κόλπο, όπως εμφανίζεται στην εικόνα που
αφορά το κεφάλαιο του ορισμού. Εν τούτοις, κάποια ευρήματα από την εξέταση του τραχηλικού επιχρίσματος μπορεί να ανιχνεύσουν τον καρκίνου του ενδομητρίου, ακόμα και αν δεν είναι αυτός ο στόχος τους. Η πλέον συχνή ένδειξη του καρκίνου του ενδομητρίου είναι η αιμορραγία από τον κόλπο. Μετά την εμμηνόπαυση, δεν θα πρέπει να υπάρχει αιμορραγία από τον κόλπο. Επομένως η παρουσία αιμορραγίας δεν είναι
φυσιολογική. Πριν την εμμηνόπαυση, η αιμορραγία ανάμεσα στην έμμηνο ρύση ή η ασυνήθιστη σοβαρή κολπική αιμορραγία κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως, θα πρέπει επίσης να προειδοποιεί τις γυναίκες να συμβουλεύονται τον γιατρό τους. Ο καρκίνος του ενδομητρίου δεν είναι η μόνη και πιο συχνή αιτία τέτοιας κολπικής αιμορραγίας και, ως εκ τούτου, οι γιατροί θα πρέπει να συστήνουν περαιτέρω εξετάσεις.
1.Κλινική εξέταση: Αυτή περιλαμβάνει τη γυναικολογική εξέταση για την εκτίμηση της θέσης και του μεγέθους του όγκου καθώς και της εξάπλωσής του σε άλλα όργανα.
2. Ακτινολογική εξέταση: Περιλαμβάνει την εξέταση της μήτρας με υπέρηχους. Εισάγεται ένας καθετήρας μέσα στον κόλπο, με σκοπό να βρίσκεται πλησιέστερα στη μήτρα, επι
τρέποντας καλύτερη απεικόνιση. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται διακολπικό υπερηχογράφημα. Κατά τη διάρκεια της εξέτασης μετράται το πάχος του ενδομητρίου. Εάν το πάχος είναι μεγαλύτερο από 3-4 mm, θα πρέπει να ληφθεί δείγ
μα από το ενδομήτριο (βιοψία*). Θα πρέπει να γίνουν επιπλέον έρευνες όπως ακτινογραφία (ακτίνες Χ), κοιλιακό υπερηχογράφημα και αξονική τομογραφία* κοιλίας, προκειμένου να διαγνωσθεί εάν υπάρχουν μεταστάσεις*. Εάν υπάρχει υποψία ότι ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί στον τράχηλο της μήτρας, θα πρέπει να απαιτηθεί μαγνητική τομογραφία*
(MRI).
3. Ιστοπαθολογική εξέταση: Πρόκειται για εργαστηριακή εξέταση των κυττάρων του όγκου, μετά την αφαίρεση δείγματος από τον όγκο (βιοψία*). Η εργαστηριακή αυτή εξέταση γίνεται από παθολογοανατόμο, ο οποίος θα βεβαιώσει τη διάγνωση καρκίνου του ενδομητρίου και θα παράσχει περαιτέρω πληροφορίες για τα χαρακτηριστικά του καρκίνου. Η βιοψία συνήθως λαμβάνεται με υστεροσκόπηση, με την εισαγωγή ενός λεπτού τηλεσκοπίου μέσα στη μήτρα, με ειδική συσκευή, προκειμένου να ληφθεί η βιοψία. Αργότερα θα γίνει και δεύτερη ιστοπαθολογική εξέταση του όγκου που θα
αφαιρεθεί στο χειρουργείο.
