Ο καρκίνος του παγκρέατος είναι από τις σοβαρότερες μορφές καρκίνου. Το πάγκρεας είναι ένα όργανο το οποίο βρίσκεται στην κοιλιά πίσω από το στομάχι. Παράγει πεπτικά ένζυμα και ινσουλίνη*. Το πάγκρεας αποτελείται από δύο είδη ιστών (μοίρες) με διαφορετικές λειτουργίες: την εξωκρινή μοίρα* του παγκρέατος η οποία εκκρίνει πεπτικά ένζυμα στο πεπτικό σύστημα τα οποία βοηθούν στον καταβολισμό των λιπιδίων και των πρωτεϊνών, και την ενδοκρινή μοίρα του παγκρέατος που εκκρίνει το γλυκογόνο και την ινσουλίνη στη κυκλοφορία του αίματος με σκοπό τον έλεγχο των επιπέδων του σακχάρου στο αίμα. Στις περισσότερες περιπτώσεις ο παγκρεατικός καρκίνος εμφανίζεται στην εξωκρινή μοίρα. Περίπου το 75% όλων των καρκίνων της εξωκρινής μοίρας εμφανίζονται στην κεφαλή ή τον αυχένα του παγκρέατος, 15-20% στο σώμα και 5 ως 10% στην ουρά του παγκρέατος.
ΑΙΤΙΑ, ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΔΙΑΓΝΩΣΗ
Κανένας δεν γνωρίζει σήμερα τι ακριβώς προκαλεί τον καρκίνο παγκρέατος. Υπάρχουν μερικοί παράγοντες που σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο για τη νόσο. Οι εν λόγω παράγοντες περιλαμβάνουν την αύξηση της ηλικίας (ο καρκίνος αυτός είναι συχνότερος σε άτομα άνω των 60 ετών), το άρρεν φύλο (η νόσος είναι συχνότερη στους άνδρες), το κάπνισμα, ο διαβήτης, Ορισμένες γονιδιακές μεταλλάξεις, το σύνδρομο Peutz-Jeghers η χρόνια παγκρεατίτιδα, το οικογενειακό ιστορικό. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι οι άνθρωποι που έχουν τέτοιους παράγοντες, θα παρουσιάσουν τη νόσο.
Ο καρκίνος παγκρέατος θεωρείται ως “σιωπηλή νόσος” διότι αρχικά δεν προκαλεί κανένα σύμπτωμα. Με την αύξηση του όγκου τα συμπτώματα που εμφανίζονται είναι:
- Ικτερος: Ο ίκτερος είναι ένα σημαντικό χαρακτηριστικό αλλά δεν παρουσιάζεται μόνο στον παγκρεατικό καρκίνο. Ο ίκτερος είναι η κίτρινη χροιά στο δέρμα και στους οφθαλμούς εξαιτίας της αύξησης των επιπέδων χολερυθρίνης στο αίμα.
- Κοιλιακό και οσφυϊκό άλγος το οποίο οφείλεται στη πίεση παρακείμενων δομών, συμπεριλαμβανομένων και των νεύρων. Αυτό συμβαίνει κυρίως όταν ο όγκος βρίσκεται στο σώμα ή την ουρά του παγκρέατος.
- Ανεξήγητη απώλεια βάρους και ανορεξία είναι συνήθη.
- Προβλήματα με τον μεταβολισμό της γλυκόζης και σπανίως σακχαρώδης διαβήτης, τα οποία μπορούν να αναγνωριστούν από μία εργαστηριακή εξέταση και οφείλονται στη καταστροφή των παγκρεατικών κυττάρων που παράγουν ινσουλίνη.
- Κατάθλιψη: Η κατάθλιψη μπορεί κάποτε να είναι το πρώτο σύμπτωμα της νόσου. Βέβαια οι περισσότερες περιπτώσεις κατάθλιψης οφείλονται σε άλλους λόγους.
- Αύξηση δείκτη αίματος CA 19-9. Μερικοί ασθενείς με παγκρεατικό καρκίνο μπορεί να έχουν αυξημένα επίπεδα του καρκινικού δείκτη* που ονομάζεται CA 19.9, ενώ άλλοι μπορεί όχι. Αλλά το CA 19.9 μπορεί να είναι επίσης αυξημένο και σε άλλες περιπτώσεις εκτός από τον παγκρεατικό καρκίνο, οπότε δεν είναι ειδικό για τον παγκρεατικό καρκίνο. Τα επίπεδα του CA 19.9 στο αίμα δεν είναι πολύ χρήσιμα για τη διάγνωση αλλά είναι συχνά ως σημείο αναφοράς ώστε να ελέγχεται η ανταπόκριση στη θεραπεία και η παρακολούθηση.
- Το υπερηχογράφημα κοιλίας είναι συνήθως η αρχική εξέταση όταν υπάρχει υποψία παγκρεατικού καρκίνου. Για περαιτέρω εκτίμηση χρησιμοποιούνται ο ενδοσκοπικός υπέρηχος (EUS), η πολυτομική αξονική τομογραφία με χρήση σκιαγραφικού (MD-CT) και η μαγνητική τομογραφία (ΜRI). Η MRI με την μαγνητική χολαγγειοπαγκρεατογραφία
- (MRCP) έχουν την υψηλότερη ευαισθησία όχι μόνο για την ανίχνευση του παγκρεατικού καρκίνου αλλά παρέχουν επιπλέον πληροφορία για τους παγκρεατικούς και τους χοληδόχους πόρους.
- Βιοψία και ιστοπαθολογικές εξετάσεις: Είναι η εργαστηριακή εξέταση των κυττάρων του όγκου τα οποία λαμβάνονται από ένα δείγμα του όγκου (βιοψία*). Αυτή η εξέταση πραγματοποιείται από έναν παθολογοανατόμο ο οποίος θα επιβεβαιώσει τη διάγνωση του παγκρεατικού καρκίνου και θα δώσει περισσότερες πληροφορίες για τα χαρακτηριστικά του όγκου. Είναι υποχρεωτική σε περιπτώσεις κατά τις οποίες ο όγκος δεν μπορεί να αφαιρεθεί χειρουργικά ή όταν προγραμματίζεται άλλη θεραπεία πριν το χειρουργείο
